Bilirubin Nedir? Bilirubin Yüksekliği Ve Düşüklüğünün Sebepleri Nelerdir?
Bilirubin Nedir? Nasıl Oluşur?
Bilirubin
nedir diye inceleyecek olursak, Bilirubin, insan vücudundaki karaciğer
tarafından üretilen kandaki kırmızı hücrelerin parçalanmasıyla ortaya çıkan
turuncu ve sarı karışımı renkteki bir maddedir. Bu madde safra kesesinin
içinde, kanda veya insan dışkısında bulunur. Kana kırmızı renk veren kan
hücrelerinin içerdiği hemoglobin maddesi zarar görerek yaklaşık 120 gün sonra
zamanla Bilirubin’a dönüşmektedir. Bu dönüşme sonrası karaciğerde çeşitli
yollardan geçen bu madde safra kesesine kadar ulaşır.
Daha sonra bu madde dışkıyla vücut dışına
atılır. Hemoglobinin zarar görmesi ile oluşan bilirubin, direkt olarak
karaciğere taşınırsa indirekt bilirubin; karaciğerden gelip suda erime özelliği
kazanan bilirubin daha sonra safra aracılığı ile bağırsağa atılır ise direkt bilirubin
adını alır. Her ikisinin toplamı da total bilirubini oluşturmaktadır. Tüm bu
süreçte yani alyuvarların zarar görmesi ile başlayan ve karaciğerden geçişi ile
de devam edip, dışkıyla dışarı atılan bu maddenin herhangi bir sorunla
karşılaşması durumunda sarılık denen hastalık oluşur.
Literatürde 3 tip
sarılıktan bahsedilir. Bu sarılık tiplerini sıralayacak olursak:
-Karaciğer Hücresi
Kökenli - virüsler yüzünden bozulan karaciğer hücreleri, bilirubini
metabolizmaya alamazsa oluşur.
-Tıkanma Kökenli -
karaciğer ile bağırsak arasında safra yollarındaki tıkanma ile bilirubin
maddesinin bağırsağa atılamaması sonucu oluşur.
-Hemoliz Kökenli
(Anemi) - alyuvarların ömürlerini henüz tamamlamadan zarara uğrayarak kandaki
dolaşımından uzaklaşması durumunda oluşur.
Bilirubin, kanda dolaşır ve idrar
yoluyla vücuttan atılır. Bilirubin’i test etmek için idrar veya kandan
numuneler alınır ve bu şekilde tespit edilir. Bilirubin yüksekliğine genel
olarak bakıldığında karaciğer veya safra kesesindeki sorundan kaynaklandığı
söylenebilir. Ayıca bu testle yeni doğan bebekler için anemi incelemesi de
yapılabilir. bilirubin nedir
açıkladıktan sonra şimdi de bilirubin testinin niye yapıldığını açıklayalım.
Bilirubin Testleri Neden Yapılır?
Genelde bilirubin testleri özellikle
karaciğeri değerlendirmek için yapılır. Daha ayrıntılı bakacak olursak bu
testler şu sebeplerle yapılır:
• Sarılık
hastalığını araştırmak için. Yükselen bilirubin değeri ile cildiniz sararır.
Yapılan bu test daha çok yeni doğan bebeklerin bilirubin seviyelerini bulmak
için kullanılır.
• Karaciğerden
safraya giden yollarda bir tıkanıklık var mı yok mu diye araştırılır.
• Her türlü
karaciğer hastalığının tespit edilmesi ve müdahale edilmesi için kullanılır.
• Kırmızı kan
hücreleri (alyuvar) zararını tespit etmek için kullanılır.
Olması Gereken Bilirubin Değeri Nedir?
Normal Bilirubin değeri laboratuar
sonuçlarına göre çok az farklılık gösterse de şu şekilde olmaktadır:
* Direkt
Bilirubin: 0 – 0,2 mg/dL arası
* Total Bilirubin:
0,2 – 1,9 mg/dL arası
Bilirubin testinin yapılma amacı
karaciğerin sağlam olup olmadığını test etmek içindir. Bu sayede hem sarılık
olup olunmadığı hem de kırmızı kan hücrelerinin hasar durumu tespit edilir.
Bilirubin Yüksekliğine Sebep Olan 6 Etken
Bilirubin
yüksekliği birçok sebep sonucu ortaya çıkmaktadır. Bilirubin genel olarak
alyuvarların zarar görmesi sonucu oluşmaktadır. Ayrıntılı olarak bilirubin
yüksekliğinin sebeplerine bakacak olursak, şu sebepler ortaya çıkmaktadır:
-Alyuvar Zarar
Görmesi; Kırmızı kan hücreleri, genetik faktörler, iltihaplı hastalıklar, dalak
büyümesi, anemi, bağışıklık sistemindeki bozukluklar gibi sebeplerle normal
değerinden daha hızlı bir şekilde yakılmaya başlanırsa Bilirubin, sarılığa dönüşür.
Yenidoğan bebeklerde Bilirubin değeri normalden fazla olabilir. Fakat bu değer
yeni doğan bebeklerde oksijen yetmezliği, safra kanallarının tıkanması,
karaciğerdeki sorunlar sonucu sürekli yükselebilir. Anne sütü ile bebeğin
beslenmesi sonucu sarılığının süresi uzatmaktadır.
-Karaciğer
Hastalıkları: Siroz, hepatit, Gilbert, mononükleoz gibi hastalıklar sonucu
karaciğerde yaşanan olumsuzluklar bilirubin değerinin normalden fazla
yükselmesine sebep olur.
-Safra Kesesi
Bozuklukları: Safra kesesinde oluşan tümör, yaralanma, parçalanma, kanalların
daralması gibi sorunlar sebebiyle safrada sorun oluşur ve bilirubin değeri çok
yükselir.
-Kalıtsal
Sorunlar: Nadir görülen bir sorun olan kalıtsal hastalıklarda da bilirubin
değeri aşırı yükselebilir. Bu kalıtsal sorunlar ise Rotor, Dubin – Johnson,
Crigler – Najjar Sendromu olarak adlandırılmaktadır.
-Diğer Sorunlar:
Bilirubin değeri ayrıca uzun süre aç kalmaktan, iltihaplı hastalıklardan ve
vücudun zor kabul ettiği bazı ilaçların içilmesi sonrası aşırı artar. Bilirubin yüksekliği ise iştahsızlık,
kusma, titreme, kahverengi idrar, ödem ve karın ağrısı, halsizlik, cildin
beyaza dönmesi gibi birçok belirti ile görülebilir. Bilirubin yüksekliği önemli
sağlık sorunlarına sebep olabileceğinden bir an önce doktora başvurulmalıdır.
Yapılan testler sonucu bilirubin seviyesi ölçülür ve nedeni saptanarak tedavi sürecine
başlanır.
Bilirubin Seviyesi Nasıl Düşürülür? Uygulanması Gereken Önemli İşlemler Hangileridir?
Bilirubin Düşüklüğünün Sebepleri Ve Sonuçları Nelerdir
Bilirubin
düşüklüğü bazı doktorlarca kalp hastalığına sebep olduğu söylense de henüz
bu konuda akademik bir çalışma yoktur. Bu sebeple, bilirubin değerinin
düşmesinin herhangi bir yan etkisi var mı tespit edilememiştir. Fakat fazla
kafein tüketmek, teofilin ilaçları kullanmak ve c vitamini takviyesi sebebiyle
de bilirubin değerinin düştüğü görülmektedir. bilirubin düşüklüğü ilaç veya doğal yollarla sağlansa da en iyi
yöntem için doktorunuza başvurmalısınız. Tedavi olmadan kendi başınıza
yapacağınız herhangi bir müdahale istenmeyen sonuçlar doğurabilir.
karaciğer yağlanmasının var olup olmadığının bilirubin ile bir alakası var mıdır? Siroz belirtilerine baktım bana uyuyor ama bilirubin değerlerim gayet normal
YanıtlayınSil