Bilirubin Nedir? Bilirubin Yüksekliği Ve Düşüklüğünün Sebepleri Nelerdir?

Bilirubin Nedir? Nasıl Oluşur?

Bilirubin nedir diye inceleyecek olursak, Bilirubin, insan vücudundaki karaciğer tarafından üretilen kandaki kırmızı hücrelerin parçalanmasıyla ortaya çıkan turuncu ve sarı karışımı renkteki bir maddedir. Bu madde safra kesesinin içinde, kanda veya insan dışkısında bulunur. Kana kırmızı renk veren kan hücrelerinin içerdiği hemoglobin maddesi zarar görerek yaklaşık 120 gün sonra zamanla Bilirubin’a dönüşmektedir. Bu dönüşme sonrası karaciğerde çeşitli yollardan geçen bu madde safra kesesine kadar ulaşır.

Daha sonra bu madde dışkıyla vücut dışına atılır. Hemoglobinin zarar görmesi ile oluşan bilirubin, direkt olarak karaciğere taşınırsa indirekt bilirubin; karaciğerden gelip suda erime özelliği kazanan bilirubin daha sonra safra aracılığı ile bağırsağa atılır ise direkt bilirubin adını alır. Her ikisinin toplamı da total bilirubini oluşturmaktadır. Tüm bu süreçte yani alyuvarların zarar görmesi ile başlayan ve karaciğerden geçişi ile de devam edip, dışkıyla dışarı atılan bu maddenin herhangi bir sorunla karşılaşması durumunda sarılık denen hastalık oluşur.

Literatürde 3 tip sarılıktan bahsedilir. Bu sarılık tiplerini sıralayacak olursak:

-Karaciğer Hücresi Kökenli - virüsler yüzünden bozulan karaciğer hücreleri, bilirubini metabolizmaya alamazsa oluşur.

-Tıkanma Kökenli - karaciğer ile bağırsak arasında safra yollarındaki tıkanma ile bilirubin maddesinin bağırsağa atılamaması sonucu oluşur.

-Hemoliz Kökenli (Anemi) - alyuvarların ömürlerini henüz tamamlamadan zarara uğrayarak kandaki dolaşımından uzaklaşması durumunda oluşur.

Bilirubin, kanda dolaşır ve idrar yoluyla vücuttan atılır. Bilirubin’i test etmek için idrar veya kandan numuneler alınır ve bu şekilde tespit edilir. Bilirubin yüksekliğine genel olarak bakıldığında karaciğer veya safra kesesindeki sorundan kaynaklandığı söylenebilir. Ayıca bu testle yeni doğan bebekler için anemi incelemesi de yapılabilir. bilirubin nedir açıkladıktan sonra şimdi de bilirubin testinin niye yapıldığını açıklayalım.

Bilirubin Testleri Neden Yapılır?

Genelde bilirubin testleri özellikle karaciğeri değerlendirmek için yapılır. Daha ayrıntılı bakacak olursak bu testler şu sebeplerle yapılır:

• Sarılık hastalığını araştırmak için. Yükselen bilirubin değeri ile cildiniz sararır. Yapılan bu test daha çok yeni doğan bebeklerin bilirubin seviyelerini bulmak için kullanılır.

• Karaciğerden safraya giden yollarda bir tıkanıklık var mı yok mu diye araştırılır.

• Her türlü karaciğer hastalığının tespit edilmesi ve müdahale edilmesi için kullanılır.

• Kırmızı kan hücreleri (alyuvar) zararını tespit etmek için kullanılır.

Olması Gereken Bilirubin Değeri Nedir?

Normal Bilirubin değeri laboratuar sonuçlarına göre çok az farklılık gösterse de şu şekilde olmaktadır:

* Direkt Bilirubin: 0 – 0,2 mg/dL arası

* Total Bilirubin: 0,2 – 1,9 mg/dL arası

Bilirubin testinin yapılma amacı karaciğerin sağlam olup olmadığını test etmek içindir. Bu sayede hem sarılık olup olunmadığı hem de kırmızı kan hücrelerinin hasar durumu tespit edilir.

Bilirubin Yüksekliğine Sebep Olan 6 Etken

Bilirubin yüksekliği birçok sebep sonucu ortaya çıkmaktadır. Bilirubin genel olarak alyuvarların zarar görmesi sonucu oluşmaktadır. Ayrıntılı olarak bilirubin yüksekliğinin sebeplerine bakacak olursak, şu sebepler ortaya çıkmaktadır:

-Alyuvar Zarar Görmesi; Kırmızı kan hücreleri, genetik faktörler, iltihaplı hastalıklar, dalak büyümesi, anemi, bağışıklık sistemindeki bozukluklar gibi sebeplerle normal değerinden daha hızlı bir şekilde yakılmaya başlanırsa Bilirubin, sarılığa dönüşür. Yenidoğan bebeklerde Bilirubin değeri normalden fazla olabilir. Fakat bu değer yeni doğan bebeklerde oksijen yetmezliği, safra kanallarının tıkanması, karaciğerdeki sorunlar sonucu sürekli yükselebilir. Anne sütü ile bebeğin beslenmesi sonucu sarılığının süresi uzatmaktadır.

-Karaciğer Hastalıkları: Siroz, hepatit, Gilbert, mononükleoz gibi hastalıklar sonucu karaciğerde yaşanan olumsuzluklar bilirubin değerinin normalden fazla yükselmesine sebep olur.

-Safra Kesesi Bozuklukları: Safra kesesinde oluşan tümör, yaralanma, parçalanma, kanalların daralması gibi sorunlar sebebiyle safrada sorun oluşur ve bilirubin değeri çok yükselir.

-Kalıtsal Sorunlar: Nadir görülen bir sorun olan kalıtsal hastalıklarda da bilirubin değeri aşırı yükselebilir. Bu kalıtsal sorunlar ise Rotor, Dubin – Johnson, Crigler – Najjar Sendromu olarak adlandırılmaktadır.

-Diğer Sorunlar: Bilirubin değeri ayrıca uzun süre aç kalmaktan, iltihaplı hastalıklardan ve vücudun zor kabul ettiği bazı ilaçların içilmesi sonrası aşırı artar. Bilirubin yüksekliği ise iştahsızlık, kusma, titreme, kahverengi idrar, ödem ve karın ağrısı, halsizlik, cildin beyaza dönmesi gibi birçok belirti ile görülebilir. Bilirubin yüksekliği önemli sağlık sorunlarına sebep olabileceğinden bir an önce doktora başvurulmalıdır. Yapılan testler sonucu bilirubin seviyesi ölçülür ve nedeni saptanarak tedavi sürecine başlanır.

Bilirubin Seviyesi Nasıl Düşürülür? Uygulanması Gereken Önemli İşlemler Hangileridir?

Bilirubin testi için öncelikle doktorunuza başvuru yapmalısınız. Fakat yüksek bilirubin değerini düşürmek için bazı yöntemler de vardır. Bunlar; kızarmış ve baharatlı yiyecekten, yağlı yiyeceklerden uzak durmak, sebze ve meyve tüketmek, limonlu sıcak su veya arpa suyu içmek, bol yoğurt yemek olarak söylenebilir. Özellikle yoğurdun içine zerdeçal eklemeniz ve yaklaşık 15 gün bunu yemeniz halinde bilirubin değeri düşmeye başlayacaktır. Yeni doğan bebeklerde ise bilirubin değerinin hafif yükselmesi herhangi bir sorun teşkil etmese de doktor tarafından bilirubin tedavisi yaptırılabilir. İlaç tedavisi veya doğal yollarla bu hastalığın geçmemesi sonucu cerrahi operasyonlara da başvurulabilir.

Bilirubin Düşüklüğünün Sebepleri Ve Sonuçları Nelerdir

Bilirubin düşüklüğü bazı doktorlarca kalp hastalığına sebep olduğu söylense de henüz bu konuda akademik bir çalışma yoktur. Bu sebeple, bilirubin değerinin düşmesinin herhangi bir yan etkisi var mı tespit edilememiştir. Fakat fazla kafein tüketmek, teofilin ilaçları kullanmak ve c vitamini takviyesi sebebiyle de bilirubin değerinin düştüğü görülmektedir. bilirubin düşüklüğü ilaç veya doğal yollarla sağlansa da en iyi yöntem için doktorunuza başvurmalısınız. Tedavi olmadan kendi başınıza yapacağınız herhangi bir müdahale istenmeyen sonuçlar doğurabilir.

1 Haziran 2017 Perşembe