Bebek Gelişim Tablosu ve Boy-Kilo Persentil Hesaplama
Bebeklerde Gelişim Tablosu Değerlendirmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doğumdan
itibaren her geçen gün gelişen bebekler, yakından takip edilmelidir. Bebek boy
ve kilo gelişimlerinin takip edildiği persentil
eğrileri ebeveynlerin bilinçli bir büyüme süreci geçirmelerini sağlar.
Genetik yapıya bağlı olarak gelişen boy, kilo, vücut yapısı, gelişim hızı ve
fizyolojik özelliklerin farklılıklar gösterebileceği işin başından itibaren
bilinmelidir. Değişik yaşlarda vücut gelişimine ait alt ve üst sınırlar
hakkında bilgi sahibi olmak doğru yorum yapma imkanını sağlar.
Persentil Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Büyüme eğrisi olarak kısaca tarif
edilecek olan persentil, çocuk sahibi olan herkesin yakından tanıdığı bir
tablodur. Bebeğin gelişiminin değerlendirilmesi için doğru bir persentil hesaplama yapılması gerekir.
Kontrole gelen bebeklerin;
- Vücut ağırlığı,
- Boy uzunluğu ve
- Baş çevresi gelişimi ölçülür ve persentil eğrisi üzerinde işaretlenir.
Bu bilgiler ışığında bebeğin
gelişiminin alt ve üst sınırlar arasındaki yeri belirlenir. Erkek ve kız
bebekler için ayrı ayrı bakılması gereken değerlerde yaşanan ani değişimler
mutlaka kontrol edilmelidir. Bir bebek gelişiminin tüm evrelerinde en zayıf
ancak en uzun boylu olabileceği gibi, ortalama değerlerde de yer alabilir.
DİKKAT: Aşağıda verilen tablonun doğru anlaşılması için lütfen alttaki açıklamaları okuyunuz...
Erkek Bebek Gelişim Tablosu (Persentil Eğrisi)
 |
| 0-12 AY |
 |
| 15 AY- 4 YAŞ |
 |
| 4.5-17 YAŞ |
Kız Bebek Gelişim Tablosu (Persentil Tablosu)
 |
| 0-15 AY |
 |
| 18 AY - 4.5 YAŞ |
 |
| 5 - 17 YAŞ |
Gelişim Tablosu Değerlendirilirken Nelere Bakılır?
Sağlıklı bir bebek 12.aya geldiği
zaman genetik yapının gerektirdiği persentil değerlere yaklaşmalıdır. 3 yaşına
gelen bir çocukta ise değerleri sadece ona özel hale gelir. Persentil eğrileri doktor tarafından
değerlendirilir. 3. ve 97. persentil arasında kalan değerler normal kabul
edilir. 50. persentil değeri çocuğun ortalamalar arasında olduğunu gösterir. 3.
derece en kısa ve zayıf çocuğu gösterirken 97. değer en uzun ve kilolu bebeğin
rakamlarını gösterir. Bebeğin aynı persentil değerlerinde ilerlemesi
gelişiminde herhangi bir sıkıntı olmadığının kanıtıdır. Uygun ölçülere sahip
olan bir yeni doğanın; 24 saatlik zaman dilimi içinde en az 16 saat uyuması,
anne sesine tepki vermesi, sık acıkması ve gözleriyle takibe başlaması
beklenir.
Bebeklerde Baş Çevresinin Gelişimi
Baş
çevresi persentil değeri, beyin gelişiminin normal seyredip etmediğini
anlamak için kullanılır. Basit bir ölçümle tablodaki değerlerin
karşılaştırılması elbette ciddi bir hastalığın tanısı olarak değerlendirilemez.
Ancak normalin altında ya da üstünde kalan değerlerin ayrıntılı olarak ele
alınması muhtemel sağlık sorunlarının erkenden teşhis edilmesini ve bu da
tedavi başarısının artmasını sağlar. Ölçümün rutin doktor kontrolü sırasında
bebek yan yatar pozisyondayken yapılması gerekir. Kulakların hemen üstüne
yerleştirilecek olan esnemeyen bir mezura ile kafanın tam tur sarılmasıyla elde
edilen ölçü persentil eğrisi üzerinde işaretlenir. Bebek baş çevresi ölçümünde
santimetre cinsinden hesaplama yapılır.
Baş çevresi ölçümü bebeğin beyin
fonksiyonlarının gelişiminin değerlendirilmesinde kullanılır. Her yaşta
değişiklik gösteren bu rakam ilerleyen zamanla birlikte düzenli olarak artar.
Bilişsel fonksiyonların gelişimiyle baş çevresinin büyümesi paralel bir şekilde
ilerler. Bu nedenle her kontrolde mutlaka gerekli boy, kilo ve baş çevresi
ölçümlerinin yapılması ve mutlaka persentil değerleri üzerinde işaretlenerek
yorumlanması gerekir. Herhangi bir gereklilik halinde ultrason, tomografi ve MR
gibi görüntüleme tekniklerinden faydalanılır.
Baş
çevresinin küçük olması halinde; mikrosefali akıllara getirilir. Telafisi
olmayan bu tip sorunlarda zaman kaybetmeden ilgili birimlere ulaşmak gerekir.
Baş çevresinin büyük olması halinde; makrosefali
akıllara getirilir. Bebeğin başında sıvı birikmesi ihtimalini değerlendirmek
için konuyla alakalı lezyonlara ve genetik faktörlere bakmak gerekir.
Rutin Kontrollerde Yapılan Ölçümlerin Değerlendirilmesi
Gelişimi boy, kilo ve baş çevresi
üzerinden değerlendiren bebeklerin bulundukları ay ve yaşın gelişim
seviyelerinde olması persentil eğrilesi
nasıl okunur sorusuna cevaptır. Örnek vermek gerekirse; 3 aylık bir kız
bebek en az 4,48 kilo ve en fazla 7,24 kilo olabilir. Yine 3 aylık bir erkek
bebek için en kısa boy 56,2 cm iken en uzun boy 66,4 cm olarak görülür. Sürekli
aynı eğri seviyesinde gelişim gösteren veya ortalama değerlerde olan bebeklerin
baş çevreleri de ölçüldükten sonra sonuca ulaşılabilir. Bu aşamada doktor
bebeğin yapması gerekenleri sorarak anne ve babadan bilgi alır. 3 aylı bir
bebeğin başını daha iyi kontrol etmesi, yüksek sesle gülmesi ve hatta kahkaha
atması, ellerini inceleyerek onu yeni şeyler keşfetmek için kullanması
beklenir.
Kız ve erkek bebeklerin persentil
eğrileri ayrı ayrı değerlendirilir. Sürekli en uzun seviyede ilerleyen bir
bebeğin 6.ayda ciddi bir değişiklik yaşaması gelişimle ilgili sorunlar
yaşanabileceğini gösterir. Buna karşılık bir bebeğin her ölçümde zayıf ancak
uzun çıkmasının herhangi bir sıkıntısı yoktur. 6.ay ölçümleri yapılmış bir
bebek değerler açısından normal seviyelerde ise; ek gıda desteğine geçilebilir.
Bu dönemde bebeklerde ilk diş görülebilir. Destekle veya kendi başına
oturabilen bebek daha rahat beslenebilir.
9.aylık kontrolde yapılan genel
muayenenin ardından bebeğin boyu, kilosu ve baş çevresi yeniden ölçülür ve
eğrilerde işaretleme yapılır. Alınan kilonun, uzayan boyun ve gelişen baş
çevresinin önceki değerlerle ve genel ortalamalarla karşılaştırılmasının
ardından doktor bebeğin; emekleyip emeklemediğini, konuşma veya sesleri taklit
etme denemelerinin başlayıp başlamadığını öğrenerek genel değerlendirmede
bulunabilir. Doktor yapacağı değerlendirmeye göre gıda takviyesi önerisinde
bulunabilir. Gelişim eğrisi ebeveynler için de son derece önemli ve rahatlatıcı
bir göstergedir.
0 yorum: